Επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω έναν "μεγαλύτερο από τη ζωή" αρχαίο βασιλιά (Ελληνο-αρμένιο) που ονομάζεται Αντίοχος Α΄ της Κομμαγηνής (τον βλέπετε παραπάνω). Έζησε στον πρώτο αιώνα π.Χ. στη νοτιο-ανατολική Μικρά Ασία (σημερινή Τουρκία ) και από ότι φαίνεται ενδιαφερόταν έντονα για την αστρολογία και τον ερμητισμό.
Γεννήθηκε στις 16 του Μακεδονικού μήνα Αυδυναίου, ο οποίος αντιστοιχεί χονδρικά στον δικό μας Δεκέμβριο (επομένως, κατά πάσα πιθανότητα, ο Αντίοχος της Κομμαγηνής ήταν Τοξότης).
Μπορεί ο Αντίοχος ο ίδιος να ήταν μεγάλη προσωπικότητα αλλά το βασίλειό του, η Κομμαγηνή, ήταν μικρό (μικρότερο από την Πελοπόννησο). Επιπλέον, στην εποχή του (1ος αιώνας π.Χ.), το βασίλειο του περιτριγυριζόταν από απειλητικές αυτοκρατορίες όπως αυτή των Πάρθων, από τη συνεχώς επεκτεινόμενη Ρωμαϊκή και την πτολεμαϊκή αιγυπτιακή. Γεωγραφικά, η Κομμαγηνή βρίσκεται μερικές δεκάδες χιλιόμετρα βόρεια από τα σύνορα της σημερινής Συρίας.
Η εποχή που έζησε ο βασιλιάς μας είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα από αστρολογικής άποψης, γιατί περίπου τότε άρχισε να παίρνει σχήμα και μορφή η Ελληνιστική Αστρολογία (που είναι τόσο της μόδας σήμερα σε Ευρώπη και Αμερική). Επιπλέον, η Κομμαγηνή είναι πολύ κοντά στη Μεσοποταμία, οπότε η αστρολογία ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη εκεί.
Σε γενικές γραμμές, η ιστορία με τον Αντίοχο Α΄ (που έφερε τον τίτλο "Επιφανής Θεός") έχει ως εξής: είτε επειδή ήταν μεγαλομανής είτε επειδή ήταν οξυδερκής πολιτικός (γνώριζε πολύ καλά ότι το βασίλειο του ήταν μικρό και οι γιγαντιαίες αυτοκρατορίες γύρω του θα το "κατάπιναν" τελικά) προσπάθησε να εξυψώσει τεχνητά το βασίλειό του και να δημιουργήσει με τον δικό του τρόπο μια επιφανή "Κομμαγηνή δυναστεία». Για το σκοπό αυτό, ανέθεσε στους αρχιτέκτονες του την κατασκευή ενός μάλλον φαραωνικού έργου, ενός τεράστιου μαυσωλείου στην κορυφή του ψηλότερου βουνού της Κομμαγηνής (Νεμρούτ), όπου κατά τα λεγόμενά του ίδιου του Αντιόχου "εκεί η ψυχή μου θα κατοικεί αιώνια με τους θεούς".
Τα συνεργεία του Αντίοχου ανακατασκεύασαν ολόκληρη την κορυφή του βουνού Νεμρούτ (μετακινώντας χιλιάδες τόνους από πέτρες και χαλίκια), έτσι ώστε να μοιάζει τελικά αυτή με μια τέλεια κωνική πυραμίδα. Μέσα σε αυτή την πυραμίδα φαίνεται ότι έκρυψαν και τον τάφο του Αντίοχου. Στα ανατολικά και στα δυτικά της πυραμίδας δημιούργησαν δύο πλατώματα, όπου τοποθέτησαν μια ίδια συστοιχία αγαλμάτων θεών (και παραδόξως και εκείνο του Αντίοχου ανάμεσα τους). Κάτω από αυτά τα γιγαντιαία αγάλματα παρέθεσαν διάφορα ανάγλυφα που εξιστορούν την - εν πολλοίς φανταστική - εποποιία του Αντίοχου.
Το πιο ενδιαφέρον για μας - και ίσως για ολόκληρη την ιστορία της αστρολογίας - είναι ένα ανάγλυφο που βρίσκεται στο δυτικό πλάτωμα και που απεικονίζει ένα λιοντάρι. Γνωρίζουμε ότι από τη μακρινή αρχαιότητα το λιοντάρι θεωρούταν βασιλικό σύμβολο, επομένως η παρουσία του εκεί δεν μας εκπλήσσει ιδιαίτερα (υπάρχουν άλλωστε πολλά αγάλματα λιονταριών σε αυτό το ορεινό ιερό / μαυσωλείο). Ένα ιδιαίτερο στοιχείο όμως καθιστά τη συγκεκριμένη πλάκα με το λιοντάρι διαφορετική: απεικονίζει στην επιφάνεια της αστέρια! Συνολικά, απεικονίζει 19 αστέρια απλωμένα σε όλη την επιφάνεια του σώματος του λιονταριού (και μερικά γύρω από τα πόδια του και την ουρά του). Αυτά τα 19 αστέρια δεν έχουν όλα το ίδιο μέγεθος. Άλλα είναι μεγαλύτερα και άλλα μικρότερα. Ένα τέτοιο γεγονός δεν μπορεί να είναι τυχαίο, γιατί τα χέρια του καλλιτέχνη που έφτιαξε αυτό το εξαιρετικό ανάγλυφο "έπιαναν", οπότε είναι προφανές ότι υπάρχει κάποιο νόημα στο ανισομεγέθες αυτών των άστρων.
Και υπάρχει και κάτι άλλο: η διάταξη αυτών των 19 αστεριών, πάνω και γύρω από το σώμα του λιονταριού. Αυτή η διάταξη είναι άραγε τυχαία, έχει έναν καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα ή μήπως υπάρχει και σε αυτήν κάποιο νόημα; Ακόμη και ένας ερασιτέχνης αστρονόμος μπορεί να σας πει ότι η συγκεκριμένη διάταξη αστεριών δεν είναι καθόλου τυχαία, αφού αναπαριστά σαφέστατα τον αστερισμό του Λέοντα! Βλέπετε, πάνω από δύο χιλιετίες έχουν περάσει από την εποχή του Αντίοχου της Κομμαγηνής αλλά οι αστερισμοί στον ουρανό έχουν λίγο-πολύ διατηρήσει την ίδια διάταξη (μόνο μετά από δεκάδες χιλιάδες χρόνια μετατοπίζονται τόσο ώστε να αλλοιώνεται για τον παρατηρητή από τη Γη το σχήμα τους). Έτσι, εδώ βλέπουμε την τυπική διάταξη των 19 μεγαλύτερων αστεριών του αστερισμού του Λέοντα (τα συνηθισμένα 19 αστέρια που μνημονεύονταν και από τους αρχαίους Έλληνες αστρονόμους). Γνωρίζοντας το αυτό καταλαβαίνουμε το γιατί τα αστέρια σε αυτό το ανάγλυφο δεν έχουν όλα το ίδιο μέγεθος. Αυτό συμβαίνει γιατί το καθένα από αυτά αναπαριστά με αρκετή ακρίβεια το αληθινό, αστρονομικό του μέγεθος!
Καταλήγουμε λοιπόν στο ότι αυτή η πλάκα απεικονίζει κάποιο θέμα αστρονομικού χαρακτήρα. Θα μπορούσε π.χ. να απεικονίζει ένα είδος θεοποίησης του αστερισμού του Λέοντα (μια απλή εικασία κάνω). Πώς βγάζουμε το συμπέρασμα ότι το ανάγλυφο λιοντάρι του βουνού Νεμρούτ απεικονίζει ένα ωροσκόπιο; Σίγουρα, δεν φαίνεται σαν τέτοιο. Ή τουλάχιστον δεν μοιάζει με τα ωροσκόπια που έχουμε συνηθίσει (κυκλικά. με το ζωδιακό κύκλο χαραγμένο στην περιφέρειά τους και τους πλανήτες διατεταγμένους γύρω - γύρω). Εάν αυτό είναι ένα ωροσκόπιο τότε πού είναι τα τυπικά του στοιχεία, όπως ολόκληρη η σειρά των πλανητών, ο Ωροσκόπος, οι Οίκοι κλπ; Με βάση τις δικές μας σύγχρονες προσλαμβάνουσες του τι είναι ένα ωροσκόπιο δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο εδώ. Ίσως πρέπει να αλλάξουμε την οπτική μας γωνία, γιατί τελικά υπάρχουν στοιχεία σε αυτό το ανάγλυφο που υποστηρίζουν το σενάριο "ωροσκόπιο". Το μόνο που χρειάζεται για να τα δούμε είναι ένα παρατηρητικό μάτι - και κάποια γνώση της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας ή αστρονομίας!
Αναφέραμε πριν ότι υπάρχουν 19 αστέρια σε αυτή την πλάκα με το λιοντάρι. Στην πραγματικότητα υπάρχουν 22. Τα τρία όμως από αυτά (τα μεγάλα αστέρια που "αιωρούνται" πάνω από την πλάτη του λιονταριού) ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα, για τους εξής λόγους:
1) Είναι εμφανώς μεγαλύτερα από τα υπόλοιπα
2) Αποτελούνται από δεκαέξι ακτίνες (και όχι από οκτώ, όπως τα άλλα 19 αστέρια)
3) Φέρουν ονόματα από πάνω τους, στα αρχαία ελληνικά. Αυτά τα αρχαία ελληνικά τους ονόματα αποτελούν και το κλειδί για τη μυστηριώδη φύση τους!
Ας ξεκινήσουμε από το αριστερό δεκαεξάκτινο "αστέρι". Από πάνω του αναγράφεται στα αρχαία ελληνικά: "ΠΥΡΟΕΙC ΗΡΑΚΛ(ΕΟΥC)". Αυτό στα νέα ελληνικά σημαίνει: "ο πυρώδης του Ηρακλή"! Φυσικά αυτή η φράση δεν βγάζει ιδιαίτερο νόημα από μόνη της, εκτός και αν έχει κάποιος γνώσεις αρχαίας ελληνικής αστρονομίας ή γραμματείας. Γιατί στην κλασική Ελλάδα ο "Πυρόεις" (ο Φλογερός, ο Πυρώδης) ήταν το όνομα του πλανήτη Άρη!
Πάνω από το κεντρικό δεκαεξάκτινο "αστέρι" είναι γραμμένο στα αρχαία ελληνικά: "CΤΙΛΒΩΝ ΑΠΟΛΛΩΝΟC". Μεταφραζόμενο στα νέα Ελληνικά αυτό σημαίνει: "ο απαστράπτων του Απόλλωνα"! Και πάλι η πρόταση αυτή δεν βγάζει ιδιαίτερο νόημα, εκτός και αν κάποιος έχει γνώσεις Ελληνικής αστρονομίας ή γραμματείας. Γιατί "Στίλβων" ("Απαστράπτων" δηλαδή) ήταν στην κλασική Ελλάδα το όνομα του πλανήτη Ερμή!
Τέλος, πάνω από το δεξί δεκαεξάκτινο "αστέρι" είναι γραμμένο στα ελληνικά: "ΦΑΕΘΩΝ ΔΙΟC". Το οποίο μεθερμηνευόμενο σημαίνει: "o λαμπερός, ο ακτινοβόλος του Δία"! Υποθέτω ότι αυτός είναι ο πιο εύκολα αναγνωρίσιμος πλανήτης στην πλάκα με το λιοντάρι, αφού πραγματικά αναφέρεται στον πλανήτη Δία! Έτσι ήταν γνωστός στην κλασική Ελλάδα ο πλανήτης Δίας, σαν ο Φαέθων - ο "Λαμπερός"!
Παρακάτω θα δούμε το λόγο για τον οποίο αναφέρεται στη συγκεκριμένη πλάκα ο πλήρης τίτλος του κάθε πλανήτη ("ο πυρώδης του Ηρακλή", "ο απαστράπτων του Απόλλωνα", "o λαμπερός του Δία").
Όταν οι πλανήτες συνδιαλέγονται με τους θεούς
Γίνεται φανερό πλέον ότι η πλάκα με το λιοντάρι δεν είναι μια απλή αναπαράσταση του αστερισμού του Λέοντα, αλλά υπάρχει κάτι περισσότερο σε αυτήν. Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να έχει αστρολογική χροιά. Διαφορετικά δεν θα είχαν νόημα οι τρεις πλανήτες πάνω από την πλάτη του λιονταριού (που φέρουν μάλιστα και τον πλήρη, επίσημο τίτλο τους π.χ "...του Απόλλωνος..." κλπ.) Γιατί να χαράξουν και να αποτυπώσουν στην πλάκα μόνο τους πλανήτες Άρη, Ερμή και Δία; Γιατί όχι και τους Αφροδίτη και Κρόνο; Οι δύο τελευταίοι είναι ύποπτα απόντες!
Η σειρά των πλανητών που βρίσκονται πάνω από το λιοντάρι θα μπορούσε να αποτελεί μια άλλη σημαντική ένδειξη. Δεν παρατίθενται αυτοί με την κλασική τους σειρά (Ερμής - Άρης - Δίας), αλλά με έναν μάλλον ακανόνιστο τρόπο: Άρης - Ερμής - Δία. Μήπως έκανε λάθος ο γλύπτης; Ή μήπως έχει δίκιο εδώ ο διάσημος ακαδημαϊκός Otto Neugebauer, ο οποίος ισχυρίζεται ότι η συγκεκριμένη σειρά πλανητών είτε είναι τυχαία είτε επαναλαμβάνει "μανιερίστικα" την "εσωτερική" Βαβυλωνιακή ακολουθία των πλανητών (Δίας - Αφροδίτη - Ερμής - Κρόνος - Άρης. Αν παραλείψουμε την Αφροδίτη και τον Κρόνο τότε παίρνουμε - ξεκινώντας από τα δεξιά - την ακολουθία Άρης - Ερμής - Δίας. Με αυτή ακριβώς τη σειρά αναγράφονται - όπως είδαμε - οι πλανήτες στην πλάκα του λέοντα. Προσωπικά πιστεύω ότι οι υποθέσεις αυτές του Neugebauer δεν αληθεύουν (ο ίδιος δεν είχε στη διάθεσή του ορισμένα ζωτικής σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα που έχουμε σήμερα).
Βλέπετε, πιστεύω ότι αυτό το ανάγλυφο λιοντάρι συνδέεται "σημειολογικά" με τα γιγαντιαία αγάλματα των θεοτήτων, στη βάση της πυραμίδας. Και στα δύο πλατώματα (στο ανατολικό και στο δυτικό), έχει τοποθετηθεί η ίδια ακριβώς συστοιχία θεοτήτων: στα άκρα αριστερά ο θεοποιημένος Αντίοχος, μετά η θεά "Τύχη", ο Δίας στο κέντρο, μετά ο Ερμής και τέλος στα άκρα δεξιά ο Άρης. Αν αρχίσουμε την απαρίθμηση αυτών των αγαλμάτων από τα δεξιά προς τα αριστερά τότε θα πάρουμε: Άρης - Ερμής - Δίας. Αυτή ακριβώς είναι η σειρά των 3 πλανητών στο ανάγλυφο λιοντάρι!
Φυσικά υπάρχουν κάποιες ενστάσεις εδώ. Γιατί θα πρέπει οι θεοί / πλανήτες στη βάση της πυραμίδας να απαριθμίζονται από δεξιά προς τα αριστερά, όταν στο ωροσκόπιο - λιοντάρι απαριθμούμε τους τρεις πλανήτες αντίστροφα, από αριστερά προς τα δεξιά; Και γιατί τα αγάλματα των δύο σημαντικών θεοτήτων - του Απόλλωνα και του Άρη - βρίσκονται στην αριστερή πλευρά του Δία (την κάπως "απαξιωτική"), ενώ ένας θνητός όπως ο Αντίοχος βρίσκεται στην "καλή" δεξιά πλευρά του Δία;
Η απάντηση στο τελευταίο ερώτημα είναι μάλλον απλή: στην αρχαία Μεσοποταμία λάμβαναν πάντοτε υπόψη τους την οπτική άποψη του εκάστοτε παρατηρητή (των προσκυνητών στη συγκεκριμένη περίπτωση). Οπότε, στην πραγματικότητα είναι ο Αντίοχος ο οποίος βρίσκεται στην "ελάσσονα" αριστερή πλευρά του Δία - ενώ οι Ερμής και Απόλλωνας βρίσκονται στην "καλή" δεξιά πλευρά του Δία!
Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, ήταν όλα θέμα "σκηνοθεσίας". Δεδομένου ότι ο Δίας έπρεπε να είναι στο επίκεντρο της συστοιχίας των αγαλμάτων (μια και είναι ο βασιλιάς των θεών), τότε η μόνη βιώσιμη επιλογή που απέμενε στον αρχιτέκτονα του μνημείου ήταν να παραθέσει τη συγκεκριμένη συστοιχία θεών αντίστροφα σε σχέση με την πλάκα (τοποθετώντας τον Άρη στα άκρα δεξιά και τον Ερμή αριστερά του). Ακόμα και έτσι όμως, το ανάγλυφο λιοντάρι και η συστοιχία των αγαλμάτων των θεών παραμένουν άμεσα διασυνδεδεμένα μεταξύ τους. Επιπλέον, καθίσταται φανερός τώρα ο λόγος της πλήρους ονομασίας των πλανητών πάνω από την πλάτη του λέοντος (όπως π.χ. "ο απαστράπτων του Απόλλωνα" για τον Ερμή κ.ο.κ.). Ο σκοπός αυτών των εκτενών ονομάτων ήταν η διευκόλυνση των προσκυνητών, έτσι ώστε αυτοί να συσχετίζουν άμεσα τον πλανητικό συμβολισμό του ανάγλυφου λιονταριού με το συμβολισμό των γιγαντιαίων αγαλμάτων των θεών!
Το "κόσμημα" της Σελήνης - Αστερισμοί και ζώδια
Υπάρχει μια τελευταία αποφασιστική ένδειξη στο ανάγλυφο λιοντάρι που δεν έχουμε θίξει μέχρι στιγμής. Στο στήθος του λιονταριού διακρίνεται εμφανέστατα ένα είδος "δρεπανοειδούς κοσμήματος". Στη μακρά παράδοση της Μεσοποταμίας (αν όχι σε παγκόσμιο επίπεδο), αυτό το "δρεπανοειδές κόσμημα" είναι στην πραγματικότητα το τυπικό σύμβολο της Σελήνης! Έτσι, το μήνυμα που μας δίνεται εδώ είναι ότι η Σελήνη βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντα! Όλα γίνονται ξεκάθαρα τώρα! Αυτό είναι πρωτίστως ένα αστρολογικό ανάγλυφο - όχι απλά αστρονομικό! Πρόκειται για ένα ανάγλυφο που δημιουργήθηκε σε ανάμνηση κάποιου σημαντικού γεγονότος - για τον Αντίοχο, για το βασίλειο της Κομμαγηνής ή και για τους δύο - ενός γεγονότος που έλαβε χώρα υπό την αιγίδα του αστερισμού / ζωδίου του Λέοντα!
Ο "αστερισμός" του Λέοντα δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το "ζώδιο" του Λέοντα. Παρά το γεγονός ότι αμφότεροι χωρίζονται σε 12 τμήματα που φέρουν τα ίδια ονόματα, οι αστερισμοί και τα ζώδια είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Οι αστερισμοί παραμένουν (σχετικά) σταθεροί στον ουράνιο θόλο, ενώ τα ζώδια μετακινούνται ανεπαίσθητα. Σήμερα, για παράδειγμα, ο αστερισμός του Λέοντα αντιστοιχεί (σε μεγάλο βαθμό) σε εκείνο το τμήμα του ουρανού όπου βρίσκεται το ζώδιο της Παρθένου. Σε περίπου 2500 χρόνια ο αστερισμός του Λέοντα θα αντιστοιχεί στο ζώδιο του Ζυγού. Γι' αυτό και διαχωρίζω σε αυτό το άρθρο τον "αστερισμό" του Λέοντα από το "ζώδιο" του Λέοντα. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν θα έπρεπε να ανησυχώ και τόσο πολύ, γιατί από μια αξιοσημείωτη σύμπτωση στην εποχή του Αντίοχου της Κομμαγηνής ο τροπικός και ο αστρικός ζωδιακός σχεδόν συνέπιπταν (είχαν μια διαφορά μόλις τεσσάρων μοιρών). Έτσι, οι αστρολόγοι της εποχής είτε αναφέρονταν στον "αστερισμό του Λέοντα" είτε στο "ζώδιο του Λέοντα" ήταν - σε γενικές γραμμές - το ίδιο.
Δεν είμαστε βέβαιοι το κατά πόσο οι αστρολόγοι της Κομμαγηνής γνώριζαν τη διαφορά "αστερισμού" - "ζωδίου". Στη σφαίρα επιρροής του ελληνιστικού κόσμου, ο Ίππαρχος είχε ήδη ανακαλύψει την μετάπτωση των ισημεριών ήδη από το 130 π.Χ.. Έτσι, από τότε οι αστρολόγοι θα έπρεπε να κάνουν ένα γιγαντιαίο άλμα συνειδητότητας, προκειμένου να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν το γεγονός ότι υπήρχε μια καινούργια αστρολογική "οντότητα" που ονομαζόταν "ζώδιο", μια "οντότητα" που ήταν διαφορετική και ανεξάρτητη από τον αντίστοιχο ομώνυμο αστερισμό! Θα έπαιρνε γενιές ολόκληρες στους αστρολόγους για να το συνηθίσουν και να το συνειδητοποιήσουν αυτό (για να μην πω ότι πολλοί/ές δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ούτε καν σήμερα...).
Αλλά ας γυρίσουμε πίσω στην πλάκα με το λιοντάρι. Είναι πλέον προφανές ότι η πλάκα αυτή απεικονίζει ένα ωροσκόπιο! Στα σύγχρονα μάτια μας βέβαια δεν μοιάζει με ωροσκόπιο. Βλέπετε, εμείς το συγκρίνουμε ενστικτωδώς με τα σύγχρονα ωροσκοπιακά σχεδιαγράμματα με τα οποία είμαστε εξοικειωμένοι, αυτά με τον ζωδιακό κύκλο, με τα σύμβολα των πλανητών, με τους Οίκους, με τον Ωροσκόπο κ.λπ. Όμως, δεν θα πρέπει να προσεγγίζουμε με σύγχρονες προκαταλήψεις ένα τεχνούργημα που είναι παλαιότερο των 2000 χρόνων. Γιατί τότε ο Ωροσκόπος π.χ.ήταν μια έννοια που δεν είχε διαδοθεί ακόμη. Δεν υπήρχαν αστρολογικοί Οίκοι, τουλάχιστον όχι με τη σύγχρονη έννοια. Ο ζωδιακός είχε ήδη εφευρεθεί, αλλά αντιμετωπιζόταν μάλλον σα μια θεωρητική σύλληψη χωρίς μεγάλη χρησιμότητα. Οι αστρολόγοι της εποχής κατέγραφαν λεκτικά - ακολουθώντας παραδόσεις αιώνων - τις θέσεις των πλανητών στα ζώδια (χρησιμοποιώντας λέξεις αντί για σύμβολα).
Ακριβώς λοιπόν εκείνη την εποχή συνέβη μια μεγάλη μετάβαση στην αστρολογία! Η "οιωνοσκοπική" περίοδος (με τα πρωτόγονα "ωροσκόπια" της, που αποτελούνταν από λεκτικές καταγραφές των θέσεων και κινήσεων των πλανητών - και από απελπιστικά σύντομες και γενικά αφοριστικές ερμηνείες) πλησίαζε τότε στο τέλος της. Ταυτόχρονα, το τεράστιο κύμα της καινούργιας, επαναστατικής Ελληνιστικής αστρολογίας - που εγκαινίασε μια καινούργια εποχή για την αστρολογία - άρχιζε μόλις να ξεπροβάλλει στον ορίζοντα!
Έτσι, αν μπορούσαμε να δούμε το ανάγλυφο λιοντάρι του όρους Νεμρούτ μέσα από τα μάτια ενός μορφωμένου ανθρώπου εκείνης της εποχής (και κουλτούρας) θα συνειδητοποιούσαμε αμέσως ότι απεικονίζει ένα ωροσκόπιο - υψηλής μάλιστα καλλιτεχνικής αξίας και γενικά προχωρημένο για τα μέτρα εκείνης της εποχής! Το καθιστά δε ακόμη πιο σημαντικό το γεγονός ότι αυτό είναι το αρχαιότερο ελληνικό ωροσκόπιο που γνωρίζουμε σήμερα!
Από ότι φαίνεται, αυτό το "ωροσκόπιο - λιοντάρι" εξυπηρετεί δύο βασικούς σκοπούς. Από τη μία, αποτελεί ένα ημερολόγιο, που σημειώνει και παραδίδει στην αιωνιότητα την ημερομηνία κάποιου σημαντικού γεγονότος. Από την άλλη, αποτελεί ταυτόχρονα και ένα είδος "βεβαίωσης", μια πιστοποίηση ότι το εν λόγω γεγονός πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα κάποιας σπάνιας αστρολογικής/ κοσμικής συγκυρίας, που "σφράγισε" αυτό το γεγονός για πάντα! Ποιο είναι όμως τελικά αυτό το σημαντικό γεγονός και πότε συνέβη;
Προσδιορίζοντας την ημερομηνία του μυστηριώδους γεγονότος
Απορρίπτω αμέσως την περίπτωση 2, γιατί α) δεν αντιστοιχεί σε κανένα γνωστό σημαντικό γεγονός στις ζωές του Αντίοχου ή του Μιθριδάτη (στην πραγματικότητα ο Αντίοχος δεν είχε καν γεννηθεί στο 98 π.Χ.) και β) γιατί δεν ανταποκρίνεται στην ακολουθία Άρη - Ερμή - Δία, που βλέπουμε στο ωροσκόπιο - λιοντάρι.
Έχω απορρίψει επίσης την περίπτωση 4, διότι α) ο Αντίοχος ήταν σχεδόν μεσήλικας τότε, ενώ και στα δύο αγάλματα του στο όρος Νεμρούτ απεικονίζεται σαν νέος άνδρας και β) επειδή ούτε αυτή η περίπτωση ανταποκρίνεται στη ζωτική ακολουθία Άρη - Ερμή - Δία. Μας απομένουν οι περιπτώσεις 1 και 3.
Το 109 π.Χ. στέφθηκε βασιλιάς ο πατέρας του Αντίοχου Μιθριδάτης Καλλίνικος. Το έτος αυτό συμπίπτει κάπως ύποπτα με εκείνο της περίπτωσης 1 του παραπάνω πίνακα (με πλήρη ημερομηνία 14 Ιουλίου 109 π.Χ). Γι' αυτό και υπάρχουν κάποιοι μελετητές που υποστηρίζουν ότι το ωροσκόπιο - λιοντάρι είναι τελικά μια αστρολογική "εκλογή" για τη στέψη του Μιθριδάτη. Δεν συμφωνώ με αυτή τη θέση. Γιατί να εκλέξουν ένα ωροσκόπιο βασιλικής στέψης αφήνοντας τον πιο βασιλικό από όλους τους "πλανήτες", τον Ήλιο έξω από το ζώδιο / αστερισμό του Λέοντα (και μέσα στο "θηλυκό" και "λαικό" αστερισμό/ζώδιο του Καρκίνου); Και γιατί δεν βρίσκεται ο Μιθριδάτης ανάμεσα στις γιγαντιαία αγάλματα των θεοτήτων πάνω στο όρος Νεμρούτ - παρά μόνο ο Αντίοχος;
Σύμφωνα και με τις ιστορικές πηγές που διασώθηκαν, το μνημείο χτίστηκε όταν ο Αντίοχος Α΄ ήταν βασιλιάς. Επομένως, η πιο ικανοποιητική από όλες είναι η περίπτωση 3. Εκτός από το γεγονός ότι πληροί όλες τις προϋποθέσεις, ο Ήλιος σε αυτή την περίπτωση είναι στο ζώδιο / αστερισμό του Λέοντα - και αυτό σε συνδυασμό με όλα τα άλλα "λιονταρίσια" στοιχεία που διαφαίνονται σε αυτή την πλάκα αποτελεί το απόλυτο "πιστοποιητικό βασιλικότητας"!
Θα μου πείτε όμως πολύ λογικά: "μα δεν υπάρχει καμία απεικόνιση του Ήλιου πάνω στο ωροσκόπιο - λιοντάρι". Θα έλεγα ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, γιατί κατά τη γνώμη μου ολόκληρο το ανάγλυφο λιοντάρι απεικονίζει τον Ήλιο στον Λέοντα! Επομένως, δεν ήταν απαραίτητο να σκαλίσει ο καλλιτέχνης και το σύμβολο του Ήλιου πάνω σε αυτό! Στυλιστικά τουλάχιστον είναι πολύ καλύτερα έτσι, ο Ήλιος να μην ξεχωρίζει μεμονωμένα αλλά να εκφράζεται μέσα από την ολότητα του συγκεκριμένου ανάγλυφου με το λιοντάρι!
Μια τέτοια απολύτως σπάνια και μοναδική συσσώρευση των πλανητών στο βασιλικό ζώδιο του Λέοντα δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από έναν ευρυμαθή άνθρωπο, εξαιρετικά έμπειρο στην αστρολογία και στον ερμητισμό, όπως ο Αντίοχος Α΄, ο "Επιφανής Θεός" (θα τον είχαν ενημερώσει έτσι κι αλλιώς οι αστρολόγοι /ιερείς του αλλά βασικά εναπόκειτο σε εκείνον να συνειδητοποιήσει και να αξιολογήσει την υπέρτατη σημασία αυτού του σπανιότατου γεγονότος - ειδικά για το σκοπό της εγκαθίδρυσης μιας ισχυρής βασιλικής δυναστείας)!
Σκεφτείτε τώρα ότι εκείνα τα χρόνια ήταν εξαιρετικά και από μια άλλη σκοπιά: το βασιλικό αστέρι "Βασιλίσκος" (που βρίσκεται στην "καρδιά" του αστερισμού του Λέοντα, λίγα εκατοστά πάνω από το σεληνιακό "δρεπάνι" στο συγκεκριμένο ωροσκόπιο - λιοντάρι) είχε μόλις μπει τότε στο ζώδιο του Λέοντα! Προφανώς ο Αντίοχος προσπάθησε να επωφεληθεί από αυτή την εξαιρετική κοσμική συγκυρία, προκειμένου να θεοποιήσει τον εαυτό του και να καθιερώσει μια επιφανή δυναστεία. Αυτός φαίνεται ότι ήταν ο λόγος για τον οποίο έχτισε το τεράστιο αυτό ιερό / μαυσωλείο στην κορυφή του όρους Νεμρούτ.
Πιθανότατα λοιπόν στις 3 Αυγούστου του 62 π.Χ. ο Αντίοχος τέλεσε ένα είδος "Θεουργίας" πάνω σε αυτό το "Ιεροθέσιον" (όπως το αποκαλούσε). Στη διάρκεια αυτής της Θεουργίας ο ίδιος εξισώθηκε με τους θεούς (εξ ου τελικά και ο τίτλος του "ο Επιφανής Θεός") ενώ παράλληλα επικαλέστηκε τη θεϊκή εύνοια για το βασίλειό του. Δεν τα κατάφερε και πολύ καλά στο τελευταίο, γιατί μερικές δεκαετίες μετά το θάνατό του οι Ρωμαίοι προσάρτησαν την Κομμαγηνή στην αχανή αυτοκρατορία τους . Παρ' όλα αυτά, το φαραωνικό μνημείο του Αντίοχου και το "ωροσκόπιο - λιοντάρι" έχουν διατηρηθεί ανέπαφα για περισσότερο από 2000 χρόνια, εξακολουθώντας να γοητεύουν τους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Με αυτή την έννοια, το πνεύμα του Αντιόχου Α΄ της Κομμαγηνής έχει πραγματικά αποθανατιστεί - ενώ το "ωροσκόπιο - λιοντάρι" έχει αποδειχθεί εκ των υστέρων μια τέλεια αστρολογική "εκλογή"!
Θωμάς Γαζής
Copyright: Θωμάς Δ. Γαζής
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σ.Σ. Το άρθρο αυτό του Θωμά Γαζή πρωτοδημοσιεύτηκε στα αγγλικά στον ιστότοπο της διάσημης αμερικανίδας αστρολόγου Michelle Young.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου